Stórvirki Jóns í Vorsabæ og snilld Guðbergs

Þó fjöldi sunnlenskra bóka í ár svari ekki að öllu leyti til íbúafjölda á Suðurlandi er eitt mesta stórvirki þessara jóla komið hér af Suðurlandi og það úr hjarta landbúnaðarsveitanna, frá Jóni Eiríkssyni bónda í Vorsabæ á Skeiðum, Jarðabók Skeiðahrepps.

Bókin er nú loksins komin í sölu í Sunnlenska bókakaffinu og kostar litlar 14.990 en er þó miðað við þyngd ein ódýrasta bók hússins. Bók þessi er prentuð á Indlandi og vegna aðstæðna á þessu hausti dróst að hún kæmist í skip. Um tíma var óttast að Sómalskir skæruliðar kynnu að ná kjörgrip þessum á sitt vald og örugglega gert sér mat úr. En úr öllum hættum var verki þessu borgið og komst á Reykvískan hafnarbakka fyrir þremur dögum og samdægurs hingað austur. Og við erum hér að tala um  bók sem unnið hefur verið að í sex áratugi...

Jón hefur frá því snemma á fimmta áratug tuttugustu aldar fengist við söfnun og skráningu örnefna í sinni heimasveit. Mun óhætt að fullyrða að fáar sveitir á Íslandi hafa í þessum efnum notið eins mikillar natni. Nú kemur þetta æviverk Jóns út á bók sem er stór bók og  í  stóru broti og er öll hinn mesti kjörgripur. Hér að finna litprentaðar loftmyndir  af öllum jörðum sveitarinnar ásamt örnefnaskýrslum þar sem fjallað er um hvert örnefni. Ennfremur gerir höfundur grein fyrir helstu þjóðleiðum um Skeið og nálægar sveitir á liðnum öldum, rakin saga Skeiðahrepps á 20. öld og í bókarbyrjun er almenn sveitarlýsing. Með hverri jörð er getið ábúenda allra jarða allt frá árinu 1703 og sagt frá breytingum á búskaparháttum síðustu 100 ára í máli og myndum.

En þegar hugurinn þreytist á að þræða sig eftir fornum þjóðleiðum og örnefnasögum Skeiða og Flóa er góð tilbreyting að lesa Guðberg Bergsson sem eins og fyrri daginn kemur lesendum sínum á óvart. Nú með barnabók sem er samt ekki við hæfi barna, en um leið uppeldisbók sem ég er ekki viss um að sé við hæfi kennara eða foreldra - en er samt bók sem á samt erindi við okkur öll. Börnin í tossabekk leggja hér í mikið ferðalag hugmynda, fordóma, sleggjudóma og hitta fyrir sinn eigin ótta, hugaróra og fíflsku í bráðskemmtilegri ferðasögu um þessa og annars heims kjallaraherbergi skólans.

Athugasemdir

[Baldur Hermannsson, 19.12.2008 kl. 23:03]

Æ hvað ég er orðinn leiður á Guðbergi. Hann er reyndar ágætur sem einskonar atvinnu-kverúlant með allt á hornum sér, en hver nennir að lesa bækurnar hans nú orðið?

[Bjarni Harðarson, 20.12.2008 kl. 00:13]

ekki segja þetta baldur - ég les ekki nema endrum og sinnum  pistlana hans en margt af hans bókum er hrein snilld og klassík. en ég skal viðurkenna að ég komst ekki upp á að lesa karlinn fyrr en ég var kominn af barnsaldri - reyndi tvisvar við tómas jónsson sem ungur maður og hvarf frá en gleypti hann svo í mig í vetur....

[Baldur Hermannsson, 20.12.2008 kl. 00:25]

Aha, nú skil ég. Allir bifvélavirkjar sem ég hef kynnst á langri ævi eiga eitt sameiginlegt: þeir aka á druslum. Ætli það sé ekki eins með bóksalana: þeir lesa bara lélegar bókmenntir? Þú þarft að leggja frá þér Guðberg og hjóla í Stefán Jónsson á Höskuldsstöðum, það er alvöru rithöfundur. Það veitir ekki af því að mennta þig fyrst þú ætlar að halda áfram í pólitíkinni og verða forsætisráðherra.

[Helga Ágústsdóttir (IP-tala skráð) 20.12.2008 kl. 11:11]

Já og bara ekki láta svona.... Guðbergur er nefnilega þegar að er gáð enginn kverúlatn - en sennilega með fjölþættari greind og meiri - en margur annar.

Hann er snilldarpenni - finnst mér; hlýnar hreinlega við að fá í hendur nýja bók frá honum. 

Segi þó eins og Bjarni: það tekur smástund að "ná honum".

Nei takk..... það var ekkert fleira.

Helga Ág.